घोरावाडी लेणी

घोरावाडी लेणी

महाराष्ट्रातील प्राचीन बौद्ध लेणी

शेलारवाडी लेणी किंवा घोरावाडी लेणी ही महाराष्ट्रात पुणेशहराजवळच्या शेलारवाडी आणि घोरावाडी गावांजवळची लेणी आहेत.

ही लेणी समुद्रसपाटीपासून ४५० ते ५०० मी उंच असलेल्या या डोंगरात आहेत. वर जायला खड्या चढणीच्या पायर्‍या आहेत.

ही ९-१० बौद्ध लेणी इ.स.पूर्व पहिल्या ते इ.स.नंतरच्या पहिल्या शतकात खोदली गेली होती. या लेण्यांमध्ये एक शिवमंदिरही आहे. याला घोरावडेश्वर असे नाव आहे. येथे एक चैत्यगृह आणि विहार आहेत. यांची रचना साधी असून थोडेसे नक्षीकाम आहे. एका विहारात विठ्ठल-रखुमाईच्यामूर्ती आहेत.

हेही पहासंपादन करा

बाह्यदुवेसंपादन करा

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

वीर_मराठा_योद्धा_महादजी_शिंदे

Image
वीर_मराठा_योद्धा_महादजी_शिंदे   #वीर_मराठा_योद्धा_महादजी_शिंदे पाकिस्तानच्या लाहोरवर विजय मिळवून गुजरातच्या सोमनाथ मंदिराचे दरवाजे पुन्हा भारतात आणणारे.... गुजरातच्या सोमनाथ मंदिराबद्दल अनेकांनी ऐकले असेलच. हे मंदिर भारतातील सर्वात प्राचीन आणि ऐतिहासिक मंदिर आहे. ज्यांना भारतातील 12 ज्योतिर्लिंगांपैकी पहिले ज्योतिर्लिंग म्हणूनही ओळखले जाते... आणि एकेकाळी हे मंदिर आपल्या अफाट संपत्तीसाठी प्रसिद्ध होते... पण अनेक विदेशी आक्रमकांनी मंदिरातील पैशाच्या लालसेपोटी या मंदिरावर आक्रमण केले.. त्यात सर्वात विध्वंसक आणि भयंकर हल्ला मुहम्मद गजनवीचा झाला. मोहम्मद गझनवी मुलतानच्या प्रदेशात दाखल, तुर्क, अरब, बगदादी आणि अफगाणी दरोडेखोरांसह 20 नोव्हेंबरला. इ.स. 1024 रोजी जेव्हा मुहम्मद गज्नीने भारतावर आक्रमण केले तेव्हा तो भारताच्या विविध क्षेत्रांत इस्लामीकरण करीत असे. इस्लाम धर्म न मानणाऱ्या काफिर (हिंदू) लोकांची क्रूर हत्या करण्यात आली. आणि अखेर 1025 जानेवारी 1025 रोजी गुजरातच्या सोमनाथ मंदिराजवळ मुहम्मद गजनवी पोहोचली. यावेळी त्याने मंदिराला लक्ष्य बनवले.... आणि मंदिरातला पुजारी आणि हजारो हिंदूंच...
Read more

त्रिरश्मी लेणी

Image
त्रिरश्मी लेणी महाराष्ट्रातील प्राचीन बौद्ध लेणी, राष्ट्रीय वारसा स्थान महाराष्ट्र  हे बौद्ध लेण्यांसाठी प्रसिद्ध असणारे राज्य आहे. महाराष्ट्रातील  त्रिरश्मी लेणी  ही  नाशिकमधील  लेणी आहेत. [१] इतिहास  त्रिरश्मी बौद्ध लेणी ही सुमारे  इ.स. पूर्व २००  च्या दरम्यान खोदलेली  बौद्ध  लेणी आहेत.  भारत सरकारने  या लेण्यांना  महाराष्ट्रातील राष्ट्रीय संरक्षित स्मारक  म्हणून दिनांक ३ एप्रिल, इ.स. १९१६ रोजी घोषित केले आहे. [२]   सातवाहन राजांनी ही लेणी खोदण्यासाठी वेळोवेळी दान दिले असा उल्लेख येथील शिलालेखांत आढळून येतो. चित्र:त्रिरश्मी बौद्ध लेणी.JPG त्रिरश्मी बौद्ध लेणी सातवाहन  आणि  क्षत्रप  या राजवंशाने त्रिरश्मी लेणी कोरण्यास मदत केली होती. येथील  शिलालेख  हे त्रिरश्मी लेण्यांचा इतिहास सांगणारा मोलाचा स्रोत आहे.  नाशिक  या भूभागावर  सातवाहन  राजांचे अधिराज्य असल्याचे पुरावे पाहायला मिळतात.  नाशिक  चा उल्लेख शिलालेखांतून वाचायला मिळतो. स्वरूप  त्रिरश्मी लेणीसमू...
Read more

तुळजा लेणी

तुळजा लेणी महाराष्ट्रातील लेणी तुळजा लेणी हा महाराष्ट्रातल्या जुन्नर तालुक्यातील एक लेणी समूह आहे. शिवनेरी किल्याच्या पश्चिम बाजूला कड़ेलोटाच्या पायथ्याजवळ साधारण ३ किलोमीटर लांबीवर एक टेकडी लागते... त्या टेकडीपासून जवळच ठाकरवाडी म्हणून एक गाव आहे, त्या गावाच्या शेवटी तुळजा लेणी आहेत. भारतातील एकूण लेण्यांपैंकी सर्वांत जास्त लेणी जुन्नर तालुक्यात आहेत. त्यापैंकीच तुळजा लेणी... तुळजा लेण्यांचे वैशिष्ट्य म्हणजे ही लेणी महाराष्ट्रात कोरण्यात आलेली सर्वात पहिली लेणी असावी... ही लेणी सम्राट अशोकांच्या काळातच कोरली गेली असे इतिहास अभ्यासकांचे मत आहे. या लेण्यांमध्ये असलेला स्तूप हा अन्य ठिकाणी पाहायला मिळत नाही. या स्तूपाच्या भोवती बारा अष्टकोणी खांब आहेत आणि वरती गोलाकार घुमट... बाजूलाच बौद्ध भिक्षूंसाठी दगदांतून कोरलेले विहार, भोजनालय, सभा मंडप कोरले आहेत. काही ठिकाणी सुंदर असे नक्षीकाम केलेले पहायला मिळते. यात उपासक स्तूपाची पूजा करताना दाखवले आहेत. बुद्ध, धम्म, संघ या तीन रत्नांचे त्रिरत्न चिन्ह सुद्धा जुन्नर येथील प्रत्येक लेण्यामध्ये कोरलेले दिसते. डोंगरावरुरू कोसळणारे धबधब्याचे पाणी थ...
Read more